OR haalt gelijk bij Ondernemingskamer
De ondernemingsraad van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) adviseert negatief over een voorgenomen besluit om op termijn te gaan stoppen met dierproeven voor fundamenteel onderzoek op resusapen. De OR vindt dat er geen goed en afgewogen besluit genomen is en stapt naar de Ondernemingskamer (OK) in Amsterdam.
Aanleiding
Bij de KNAW wordt (onder meer) wetenschappelijk onderzoek gedaan in de instituten die onder de KNAW vallen. Het Herseninstituut is één van deze instituten waar fundamenteel onderzoek naar het visuele systeem en een prothese voor blindheid wordt gedaan. Daarvoor worden dierproeven gedaan op 17 resusapen. Al in november 2023 is het voorgenomen besluit genomen om fasegewijs te gaan stoppen met wetenschappelijk onderzoek met non-humane primaten, zoals de resusapengroep. Het motief voor dit besluit is dergelijk onderzoek alleen noodzakelijk kan zijn voor de bestrijding van levensbedreigende ziekten en/of uitbraken van de volksgezondheid bedreigende infectieziekten. Motieven voor het voorgenomen besluit worden ook gevonden in de maatschappelijke roep om dierproeven om ethische redenen te beperken. Er is ruim de tijd genomen om toe te werken naar het stoppen met de proeven om dat bedrijfseconomisch verantwoord en zorgvuldig te doen.
OR adviseert negatief
De OR vindt dat de belangen van KNAW voor het stoppen van wetenschappelijk onderzoek met apen niet inzichtelijk zijn gemaakt en ook niet zijn afgewogen tegen het belang van voortzetting van het onderzoek voor de KNAW-instituten, onderzoekers en patiënten. Daarnaast zijn er ook geen alternatieven zijn onderzocht. De OR van de KNAW heeft daarom negatief geadviseerd. Toch heeft de KNAW het advies van de OR niet overgenomen en een definitief besluit genomen om het voorgenomen besluit tóch uit te voeren. De OR verzoekt de Ondernemingskamer vast te stellen dat de KNAW niet in redelijkheid heeft kunnen komen tot haar besluit. De KNAW moet het besluit intrekken en alle gevolgen ervan ongedaan maken. in te trekken en alle gevolgen ervan ongedaan te maken.
Behandeling Ondernemingskamer
De Ondernemingskamer vindt dat op grond van artikel 25 lid 3 WOR van de bestuurder wordt gevraagd om inzichtelijk te maken op welke manier de bij de besluitvorming betrokken gerechtvaardigde belangen tegen elkaar zijn afgewogen. Volgens de OK heeft het KNAW-bestuur daar niet aan voldaan. Zo zijn er geen alternatieven onderzocht. De KNAW heeft telkens gesteld dat het gaat om een principiële keuze, en daarom alle door de OR aangedragen argumenten voor een andere keuze afgewezen.
Onderbouwing onder de maat
De OK oordeelt dat het onderzoek van de Hersenstichting van groot wetenschappelijk belang is en dat het de levenskwaliteit van een groot aantal mensen met een hersenaandoening (mogelijk) aanzienlijk kan verbeteren. Daarom kan niet worden volstaan met de enkele constatering dat het niet wenselijk is het onderzoek met apen voort te zetten, maar moet een concrete afweging van alle verschillende daarbij betrokken belangen worden gemaakt. De KNAW had op grond van lid 3 van artikel 25 van de WOR die verplichting moeten naleven. De OR wordt daarom in het gelijk gesteld.
De OK maakt wel duidelijk dat het aan de KNAW is om een nieuw besluit te nemen over het stoppen van onderzoek op non-humane primaten, maar daarbij wel alle belangen (ook van de andere instituten) moet betrekken.
Commentaar
In deze casus draait het om de motieven voor het voorgenomen besluit. De OK oordeelt hier dat die te eenzijdig zijn genomen en alle belangen daarvoor moeten worden afgewogen. Of het de OR lukt om het onderzoek op met de resusapen definitief te behouden is natuurlijk de vraag. Bij een volgende adviesaanvraag daarover zal het bestuur zeker meer werk van de argumentatie maken.
- Zelf de uitspraak van de Ondernemingskamer lezen? Klik hier
- Juridische ondersteuning nodig bij adviesaanvragen? Stuur een e-mail
- Als OR aan de slag met adviesaanvragen? Stuur een e-mail