Verdubbeling beroep op Huis van Klokkenluiders
In twee jaar tijd is het aantal adviesaanvragen bij het Huis voor Klokkenluiders verdubbeld. In 2024 werden gemiddeld 40 adviesverzoeken per maand ontvangen, in 2022 waren dat er nog maar 20. De meeste vermoedens gaan over sociale onveiligheid op de werkvloer, en dan vooral intimidatie en machtsmisbruik door managers en racisme en discriminatie, pesten en sociale isolatie. Andere vermoedens gaan over fraude, aanbestedingen, veiligheid, naleving van voorschriften of de omgang met persoonsgegevens. Dat blijkt uit het jaarverslag 2024 van het Huis voor Klokkenluiders.
Misstanden melden
Het Huis voor Klokkenluiders is bedoeld als het adres om het vermoeden van maatschappelijke misstanden of een EU-inbreuk te melden. Denk daarbij aan fraude, omkoping, kartelvorming e.d.
Er is in ieder geval sprake van een maatschappelijk belang als de kwestie boven een persoonlijk conflict uitstijgt en structureel van aard of ernstig is. In 2024 hadden de adviseurs van het Huis 81 lopende zaken in behandeling. Dat zijn zaken waarin misstanden worden vermoed. Het betekent dat het overgrote deel van de 467 meldingen andere vermoedens betreffen dan een maatschappelijke misstand. In 2024 is zo’n 2000 keer contact gezocht met het Huis voor Klokkenluiders.
Verplichte regeling
In ondernemingen met meer dan 50 in de onderneming werkzame personen is een klokkenluidersregeling verplicht. Voor de OR geldt dat voor het instellen of wijzigen ervan het instemmingsrecht van toepassing is. Doel van de regeling is het vastleggen van de procedure om (het vermoeden van) een maatschappelijke te melden. Dat moet eerst intern gebeuren, en als dat niet adequaat wordt opgepakt kan een melding worden gedaan bij het Huis. Zo’n melding bij het Huis gaat dus niet over de bejegening door een leidinggevende of over grensoverschrijdend gedrag. Voor dergelijke problemen is een interne klachtenregeling nodig, het liefst voorzien van een vertrouwenspersoon en een interne klachtencommissie. In het jaarverslag van het Huis voor Klokkenluiders wordt melding gemaakt van een medewerker die constateert dat er voor zo’n drie ton wordt gesjoemeld door de leidinggevenden met de declaraties. Als ze dat aankaart bij haar leidinggevende en bij diens leidinggevende krijgt ze onvoldoende gehoor. Uiteindelijk onderzoekt het Huis dit vermoeden en wordt de werknemer in het gelijk gesteld.
Benadeling
Klagers mogen niet benadeeld worden omdat ze een klacht hebben ingediend. In de praktijk is dat nogal eens lastig, bijvoorbeeld als er sprake is van sociale onveiligheid. Het is dan lastig om aannemelijk te maken dat dat een situatie rond sociale onveiligheid uitstijgt boven het individuele belang. Het Huis hoort van deze mensen vaak dat hun collega’s hetzelfde ervaren, maar dat zij zich niet durven uit te spreken. In dergelijke situaties kan er van bescherming vanwege het doen van een melding mogelijk geen sprake zijn.
Meer meldmogelijkheden
Er zijn naast de interne meldprocedure en de melding bij het Huis voor Klokkenluiders nog negen andere autoriteiten waar klokkenluiders met hun melding terecht kunnen, zoals de Autoriteit Consument & Markt, de Autoriteit Financiële Markten en de Autoriteit Persoonsgegevens. Melders kunnen hun vermoeden van een misstand bij de juiste instantie melden. Zorg ervoor dat de onderneming het personeel duidelijk informeert over de verschillende (interne) klachtenregelingen, vertrouwenspersoon, klachtencommissie en de meldmogelijkheid bij de verschillende Autoriteiten en het Huis voor Klokkenluiders.
- Zelf het jaarverslag van het Huis van Klokkenluiders lezen? Klik hier
- Meer lezen over het doen van een melding? Klik hier
- Juridische ondersteuning nodig bij maatschappelijke misstanden in de organisatie? Stuur een e-mail
- Als OR aan de slag met klachtenregeling en klokkenluidersregeling? Stuur een e-mail