Wie spreekt het sociaal plan af?
Zeker bij massa-ontslagen door reorganisaties is er behoefte aan het afspreken van een deugdelijk sociaal plan. In het plan wordt het opvangen van de personele gevolgen van de reorganisatie vastgelegd. Maar wie spreekt zo’n plan af?
Adviesaanvraag
Standaard hoort elke adviesaanvraag uit vier wettelijke onderdelen te bestaan. Naast het besluit zelf en de motieven daarvoor, moeten ook de te verwachten personele gevolgen worden beschreven én de maatregelen die getroffen worden om die gevolgen op te vangen. De Wet melding collectief ontslag (WMCO) verplicht de werkgever om tijdig vakbonden in te lichten over ontslagen als in en periode van drie maanden 20 of meer werknemers worden ontslagen in één werkgebied van het UWV. De bedoeling is dat in dat overleg een sociaal plan wordt afgesproken.
Een geldig sociaal plan
Idealiter wordt een sociaal plan door de bonden die leden in de onderneming werkzaam hebben met de werkgever afgesproken. Kantonrechters hebben in hun kantonrechtersinstructie staan dat een sociaal plan pas een sociaal plan is als dat door de vakbonden met de werkgever is afgesproken. Als zo’n plan is afgesproken en bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) wordt aangemeld krijgt het de rechtskracht van een cao. Daarmee de beste borging van de gemaakte afspraken, zodat werknemers weten waar ze aan toe zijn. In veel gevallen betrekken de bonden de ondernemingsraad bij het overleg, zodat de OR bij het doorlopen van het adviestraject rekening kan houden met de manier waarop de personele gevolgen worden opgevangen.
Ondernemingsraad kan óók overleggen
Soms willen werkgever geen overleg met de bonden, maar wel met de ondernemingsraad. Of het overleg met de bonden mislukt en wil de werkgever vervolgens met de OR tot een akkoord komen.
Ook afspraken met de OR hebben rechtskracht, maar minder dan een met de bonden afgesproken sociaal plan. Daarbij komt het bij het afspreken van een sociaal plan aan op de onderhandelingsvaardigheden van de OR-leden. Over het algemeen overleggen ondernemingsraden veel, maar onderhandelen weinig. De OR kan zich bij de onderhandelingen laten bijstaan door een externe deskundige. De kosten daarvoor moeten wel van tevoren aan de bestuurder worden gemeld.
Accell
Bij fietsfabrikant Accell Group vervallen tussen de 100 en 150 banen door het verplaatsen van de productie naar Hongarije en Turkije. De ondernemingsraad heeft vervolgens zelf over een sociaal plan onderhandeld en heeft daarover een akkoord bereikt. De bonden zijn ‘not amused’ en vinden dat ze door de OR in de wielen zijn gereden om een beter sociaal plan af te spreken nadat het overleg daarover met de bonden is gestaakt.
De bonden willen dat er met hen een sociaal plan wordt afgesproken. Ondertussen is het personeel uit onvrede over ontslag en gang van zaken gaan staken. Accell is twee jaar geleden verkocht aan investeringsmaatschappij Kohlberg Kravis Roberts & Co. (KKR). De ondernemingsraad is destijds niet om advies gevraagd, maar is de raad ingelicht over de verkoop op het moment dat ook de bonden daarover zijn ingelicht.
Commentaar
De eenheid bewaren tussen bonden en OR is van groot belang. Daarbij horen een gezamenlijke strategie en ook een noodplan voor het geval de strategie geen resultaten oplevert. Bij het staken van de onderhandelingen tussen bonden en werkgever had de OR opnieuw de werkgever naar de bonden moeten verwijzen in plaats van het zelf gaan onderhandelen. Zo is onlangs bij melkconcern Ausnutria een sociaal plan tot stand gekomen. Ook daar is op alle vestigingen gestaakt om beweging in de onderhandelingen te krijgen. De OR heeft zich telkens op het standpunt gesteld dat er met de bonden een sociaal plan afgesproken moest worden. En bij dat standpunt zijn ze gebleven.
- Meer lezen over de staking bij Accell? Klik hier
- Juridische ondersteuning bij een reorganisatie of sociaal plan? Neem contact op
- Als OR aan de slag een adviesaanvraag over een reorganisatie of sociaal plan? Neem contact op