‘Ik ben even niet te bereiken’
Er bestaat nog steeds geen wettelijk recht op onbereikbaarheid. Wel zijn er in sommige cao’s afspraken gemaakt om het recht op onbereikbaarheid te regelen.
Bereikbaar buiten werktijd
Mailtjes, appjes, telefoontjes buiten werktijd zorgen ervoor dat de werknemer dan niet ‘uit’ komt te staan. Er zal noodzaak zijn of gevoeld worden om op de berichten te reageren of de telefoon aan te nemen. Door het altijd maar ‘aan’ staan loopt de werkdruk op en komen werknemers niet los van hun werk. Stress en burn-outklachten liggen op de loer. Het Initiatiefvoorstel-Kathmann ‘Aangaan gesprek tussen werkgever en werknemers over bereikbaarheid buiten werktijd’ is nog in behandeling bij de Tweede Kamer.
Check uw cao
Er hoeft niet altijd op wetgeving gewacht te worden, bijvoorbeeld omdat uw cao al – min of meer – afspraken bevat voor het niet bereikbaar hoeven zijn buiten werktijd. Zo zegt Cao ziekenhuizen het volgende: ‘Het recht op onbereikbaarheid houdt in dat een werknemer in eigen tijd geen e-mails, telefoontjes of andere (digitale) werkzaamheden hoeft te verrichten. De noodzaak om het recht schriftelijk vast te leggen komt voort uit het feit dat het de werk-privébalans ten goede komt. Iets dat in de ziekenhuizen een zorgpunt is’.
Onbereikbaarheid voor ambtenaren
Voor Rijksambtenaren is in hun cao het volgende vastgelegd: ‘U heeft het recht op onbereikbaarheid buiten uw arbeidspatroon en buiten uw eventuele bereikbaarheids- en beschikbaarheidsdiensten, maar het recht op onbereikbaarheid is geen absoluut recht. Er kan sprake zijn van bijzondere omstandigheden die het noodzakelijk maken dat u toch bereikbaar moet zijn’. Bij het Rijk is het vervolgens noodzakelijk om met elkaar (OR en bestuurder) af te spreken wat zo’n bijzondere omstandigheid dan is. Ook moet er een moment worden afgesproken waarop over een aangepast rooster overlegd kan worden. In de cao wordt dat overleg aan de werknemer en zijn leidinggevende overgelaten, maar een algemeen kader t.a.v. het onbereikbaar zijn lijkt wenselijk. Dat zou de OR kunnen oppakken.
Mailen en antwoorden
Een praktische werkafspraak kan al zijn dat e-mails buiten kantoortijd verstuurd pas tijdens kantoortijd beantwoord hoeven worden. Het voorkomt het insluipen van gewoontes dat op zondagavond de werkweek al begint, omdat dan het e-mailverkeer al opgang komt. Ook kan een e-mail alvast worden klaar gezet om vervolgens pas bij aanvang kantoortijd te worden verzonden.
Afspraken met de bestuurder
De OR kan in de vorm van een initiatiefvoorstel tot afspraken met de bestuurder komen om de onbereikbaarheid van personeel af te spreken. Het is daarbij van belang wat erover in de cao is vastgelegd. Bij de afspraken gaat het vooral over de voorwaarden waaronder de recht op niet bereikbaar zijn komt te vervallen. Uitgangspunt bij het maken van afspraken moet zijn dat werknemers in principe recht hebben op onbereikbaarheid buiten werktijd. Het gaat bij de uitzonderingen over welke dat dan zijn.
- Zelf het wetsvoorstel lezen? Klik hier
- Juridische ondersteuning nodig bij het afspreken van onbereikbaarheid? Neem contact op
- Als OR aan de slag met onbereikbaarheid van personeel? Neem contact op