Leidinggevende is vaak dader grensoverschrijdend gedrag

In maar liefst de helft van de gevallen wordt grensoverschrijdend gedrag veroorzaakt door de leidinggevende. Dat blijkt uit verkennend onderzoek van vakbond FNV onder zo’n 2.000 werkenden. Met zo’n verbijsterende conclusie is een enorme wake-up call voor elke organisatie en ondernemingsraad.

Leidinggevenden vaker oorzaak dan oplosser

Leidinggevenden zouden een veilig werkklimaat moeten bieden, maar ze blijken in de helft van de gevallen juist de veroorzaker van onveiligheid te zijn. Ze zouden het rolmodel moeten zijn voor een sociale en veilige omgangsvormen, maar geven niet het goede voorbeeld. Ook wordt er te vaak weggekeken en worden problemen niet opgelost. De onderzoeksresultaten van FNV-onderzoek laten een verontrustend beeld zien.

Grensoverschrijdend gedrag

Het afgelopen jaar kreeg maar liefst 60% van de ondervraagden te maken met één of meer vormen van grensoverschrijdend gedrag in verschillende vormen, zoals (seksuele) intimidatie, pesten, discriminatie en verbale of fysieke agressie. In de helft van de gevallen was de dader de leidinggevende, juist degene dus die basisveiligheid moet bieden en moet toezien op een veilige werkomgeving, zodat ze voor het slachtoffer het eerste aanspreekpunt kunnen zijn. Dit verhoogd de drempel voor het slachtoffer om melding te maken van het ongewenste gedrag en maakt het uiteindelijk voor de organisatie lastig om maatregelen te treffen.

Flexibel personeel vaker slachtoffer

Uit het FNV-onderzoek blijkt dat met name vrouwen en mensen die niet in vaste dienst zijn te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag. Daarbij komt dat de overgrote meerderheid van de slachtoffers (83%) zich niet gesteund voelt en weet door hun organisatie. Ruim een derde wil vanwege de problemen in de omgangsvormen van werkgever veranderen en een kwart wil daarom helemaal weg uit de sector. Bij 2 procent van de ondervraagden is de toegebrachte schade door het grensoverschrijdende gedrag zelfs zo ernstig dat ze suïcidale gedachten hebben.

Management houdt grensoverschrijdend gedrag onder de radar

Uit het onderzoek wordt duidelijk dat in veel gevallen het grensoverschrijdend gedrag onder de radar blijft omdat het management de kern van het probleem is. De vakbond pleit er daarom voor dat een gedragscode in iedere organisatie verplicht wordt. Daardoor zouden werkgevers hun werknemers die getuige of slachtoffer zijn van grensoverschrijdend gedrag in bescherming moeten nemen en maatregelen neemt tegen de daders en herhaling van dit soort gedrag niet meer voorkomt.

OR heeft óók een rol bij het zorgen voor veilige werkomgeving

Het onderzoek biedt een dringende aanleiding voor elke ondernemingsraad om met de bestuurder in te overleggen over grensoverschrijdend gedrag. De OR heeft de wettelijke taak om veilige arbeidsomstandigheden te bevorderen, en het rapport biedt alle aanleiding om daar werk van te maken. Aan maatregelen kan de OR voorstellen doen voor onderzoek (medewerkersonderzoek met grensoverschrijdend gedrag van collega’s en cliënten als voornaamste thema), het invoeren van een gedragscode en de mogelijkheid om een klacht in te dienen als die code niet wordt nageleefd. Natuurlijk zijn de vertrouwenspersoon en een goed functionerende klachtencommissie noodzakelijk om grensoverschrijdend gedrag van leidinggevenden aan te pakken.


  • Zelf het rapport van de FNV over grensoverschrijdend gedrag downloaden? Klik hier
  • Juridische ondersteuning nodig bij de aanpak van grensoverschrijdend gedrag? Neem contact op
  • Als OR aan de slag met de aanpak van grensoverschrijdend gedrag? Neem contact op