Uitspraak Hoge Raad over eenzijdig wijzigen arbeidsvoorwaarden
In veel arbeidsovereenkomsten staat een eenzijdig wijzigingsbeding, waardoor de werkgever in bijzondere omstandigheden de arbeidsovereenkomst kan wijzigen. Maar als dat beding er nu niet in staat, kan dan die eenzijdige wijziging ook? De Hoge Raad oordeelt van wel.
Strenge voorwaarden
Ook als er wel een eenzijdig wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst is opgenomen kan die eenzijdige wijziging alleen maar doorgevoerd worden als de werkgever daar een zwaarwegend belang voor heeft. Bij het ontbreken van zo’n beding moet de werkgever met elke individuele werknemer opnieuw tot overeenstemming komen over de arbeidsvoorwaarden.
De uitspraak van de Hoge Raad op 25-11-2022 maakt dat ook bij het ontbreken van het beding collectief wijzigingen kunnen worden doorgevoerd. Op die manier is het niet meer nodig om met iedere individuele werknemer tot overeenstemming te komen.
Dubbele redelijkheidstoets
Het eenzijdig wijzigen van arbeidsvoorwaarden wordt in de jurisprudentie in één adem genoemd met het Stoof/Mammoet-arrest. Als gevolg van dat arrest moet een eenzijdige wijziging beoordeeld worden op goed werkgever- én goed werknemerschap.
In geding bij de kantonrechter zal deze dubbele redelijkheidstoets beoordeeld worden op:
- of de eenzijdige wijziging verband houdt met gewijzigde omstandigheden op het werk;
- redelijk is; en of aanvaarding van het voorstel in redelijkheid van de werknemers kan worden verlangd.
Daarbij is het zo dat het belang van de werknemer daardoor moet wijken voor de belangen van de werkgever.
Lange juridische procedure
De uitspraak van de Hoge Raad is het sluitstuk van een procedure die in januari 2018 bij de kantonrechter is gestart. In het geding was het eenzijdige besluit van de werkgever om voortaan een deel van de pensioeninleg door de werknemer zelf te laten betalen. Tot die tijd betaalde de werkgever volledig de pensioenopbouw van de werknemers. Maar omdat er geen eenzijdig wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomsten was opgenomen kwamen werknemers bij de kantonrechter in verzet tegen de beslissing door de werkgever. Vervolgens is er hoger beroep bij de rechtbank en daarna cassatie bij de Hoge Raad ingesteld. Die heeft zich nu uitgesproken. De uitspraak maakt het eenzijdig wijzigen zonder beding onder voorwaarden mogelijk. Door de uitspraak van de Hoge Raad moet het gerechtshof zich opnieuw over de zaak buigen. De Hoge Raad oordeelde ook dat het gerechtshof een te strenge maatstaf had gebruikt. Het hof had namelijk beoordeeld of het afwijzen van de nieuwe pensioenregeling door de groep naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar was. Dit is een strengere toets dan de dubbele redelijkheidstoets, waarbij aan de hand van alle omstandigheden beoordeeld wordt of afwijzing van een voorstel redelijk is. Volgens de Hoge Raad heeft het gerechtshof een te strenge maatstaf gebruikt. Het hof had beoordeeld of het afwijzen van de nieuwe pensioenregeling door de groep werknemers naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar was. Dit is een strengere toets dan de dubbele redelijkheidstoets die de Hoge Raad hanteert. Daarbij wordt aan de hand van alle omstandigheden beoordeeld wordt of afwijzing van een voorstel redelijk is.
- Zelf de uitspraak van de kantonrechter lezen? Klik hier
- Zelf de uitspraak van het gerechtshof lezen? Klik hier
- Zelf de uitspraak van de Hoge Raad lezen? Klik hier
- Als OR aan de slag met arbeidsvoorwaarden en pensioenregeling? Stuur een e-mail