De Wet banenafspraak
Extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking, bijvoorbeeld omdat ze fysieke, psychische of sociale problemen hebben en niet zelfstandig het minimum loon kunnen verdienen. Hoe staat het ervoor met de uitvoering van deze wet en… wat heeft de OR ermee van doen?
Wat was de afspraak?
In het sociaal akkoord van 11 april 2013 hebben het kabinet en sociale partners (werkgevers en werknemers) afgesproken dat ze banen gaan creëren bij reguliere werkgevers voor mensen met een arbeidsbeperking. In totaal gaat het om 125.000 extra banen (ten opzichte van de peildatum 1 januari 2013). 100.000 banen in de marktsector die in 2026 gerealiseerd moeten zijn en 25.000 banen bij de overheid die in 2024 gerealiseerd moeten zijn. De banenafspraak is een landelijke afspraak. Op landelijk niveau wordt gekeken of de werkgevers in de sector overheid en de werkgevers in de sector markt de aantallen hebben gerealiseerd die voor hun sector gelden. Onderdeel van de wet is ook dat er een boetes opgelegd kunnen worden als het quotum tot en met de periode 2026 niet gehaald is.
De praktijk
Werkgevers met 25 of meer werknemers moeten voor de doelgroep werk proberen te bieden. De doelgroep bestaat uit:
- Mensen die onder de Participatiewet vallen en die niet zelfstandig2 het wettelijk minimumloon (WML) kunnen verdienen.
- Ex- vso/pro-leerlingen die zich schriftelijk, via het ABA-formulier3, bij UWV hebben gemeld.
- Mensen met een Wsw-indicatie.
- Wajongers met arbeidsvermogen;
- Mensen met een Wiw-baan of ID-baan.
- Mensen met een medische beperking die is ontstaan voor hun 18e verjaardag of tijdens studie, die met een voorziening werken en alleen dankzij deze voorziening het WML kunnen verdienen. Zonder voorziening kunnen zij geen WML verdienen.
De werknemers komen terecht in het doelgroepenregister van het UWV en de werkgever kan loonkostensubsidie aanvragen als de werknemer niet in staat is om het minimumloon te verdienen.
Bij een berekening van het aantal te bieden banen kan – grofweg – uitgegaan worden van de rekensom dat per 25 fte één Participatiebaan geboden wordt.
Quotumheffing
Bij de invoering van de Participatiewet is afgesproken dat werkgevers beboet worden als ze te weinig banen hebben gecreëerd. De invoering ervan is door gewijzigde wettelijke afspraken aangehouden tot 1-1-2026. De bedoeling is dat de boete werkgevers moet stimuleren om werknemers uit het doelgroepenregister in dienst te nemen. De boete bedraagt € 5000 per jaar voor elke niet ingevulde arbeidsplaats. Er zijn ideeën om de boete te vervangen door een beloning voor werkgevers die wél werk hebben geboden.
Taak ondernemingsraad
Elke ondernemingsraad heeft op grond van artikel 28 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) de wettelijke taak om de arbeidsdeelname van mensen met een arbeidsbeperking te bevorderen. In dit geval dus de uitvoering van de Participatiewet. Dat begint met het agenderen van het onderwerp en het afspreken van acties door de werkgever om zijn wettelijke (en morele) verplichting na te komen. Bespreek welke mogelijkheden de werkgever heeft om aangepast werk te bieden, en bespreek wat er moet worden aangepast in arbeidsomstandigheden en begeleiding om succesvol werknemers uit het doelgroepenregister aan het werk te hebben. Denk in mogelijkheden en niet in belemmeringen!
Er zullen vast werkgevers zijn die er geen probleem mee hebben om de quotumboete te betalen als die regeling van kracht wordt, maar daar zou de OR geen genoegen mee moeten nemen.
- Zelf de ‘Kamerbrief stand van zaken Participatiewet in balans’ downloaden? Klik hier
- Zelf het ‘Kennisdocument Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten (2022)’ downloaden? Klik hier
- Als OR aan de slag met de naleving van de Participatiewet? Stuur een e-mail