Hoe doen we het interne vacatures

6 juli 2022

Het komt voor dat er gedonder ontstaat over de manier waarop er met het opvullen van vacatures wordt omgesprongen. Soms wordt een vacature direct ook extern gesteld, zodat interne kandidaten het nakijken hebben. Soms moet er voor een interne kandidaat worden gekozen, zonder dat die geschikt is voor de functie. Hoe doen we dat met de interne vacatures?

Op het instellen of wijzigen van de regels voor de vervulling van vacatures in de organisatie heeft de OR instemmingsrecht (artikel 27, 1e lid, onderdeel e: aanstellingsbeleid). Dat betekent dat de ondernemingsraad alle mogelijkheden heeft om in zo’n geval goede afspraken met de bestuurder te maken over de manier waarop er met vacatures wordt omgegaan. Denk daarbij aan voorrangsafspraken, de omstandigheden waaronder de ondernemer direct extern kan gaan werven of de omstandigheden waaronder simultaan intern en extern geworven wordt. Daarbij horen ook afspraken of bij gelijke benoembaarheid de interne kandidaat voorrang heeft op de externe.

Herplaatsers

Door allerlei omstandigheden kunnen werknemers in de organisatie een bijzondere status verwerven die bij het invullen van vacatures een rol speelt. Ze krijgen voorrang bij het opvullen van een vacature:

  • boventallige werknemers: ze zijn als gevolg van organisatiewijzigingen ‘over’ en hebben de garantie dat ze – indien geschikt – voorrang hebben bij het vervullen van een vacature (7:669 lid 1 BW);
  • arbeidsongeschikte werknemers, waarvan vaststaat dat zij hun eigen werk niet meer (zonder aanpassingen) kunnen verrichten en aangewezen zijn op het z.g. tweede spoor bij hun re-integratie (7:669 lid 3 sub b BW);
  • ex-werknemers die ontslagen zijn vanwege bedrijfseconomische omstandigheden met een wedertewerkstellingsvoorwaarde. Deze voorwaarde houdt in dat de werkgever, wanneer hij binnen 26 weken iemand wil aannemen voor de werkzaamheden die de ontslagen werknemer verrichtte, eerst de ontslagen werknemer de kans moet bieden om zijn oude baan weer te vervullen voordat hij een ander mag aannemen. Een zorgvuldige check of er ex-werknemers zijn die hiervoor in aanmerking komen moet zeker in de aanstellingsregeling worden opgenomen (7:681 lid 1 sub d BW en artikel 19 Ontslagbesluit).

De voorrang bij benoeming zorgt ervoor dat een sollicitatiecommissie niet de vrije keuze heeft om de geschiktste kandidaat te selecteren uit de sollicitanten, maar een boventallige werknemer aan te stellen als die voorhanden is.

Van wet naar praktijk

Voor de ondernemingsraad is het van belang om duidelijke afspraken te maken met de bestuurder over de manier waarop vacatures worden vervuld. In ieder geval gelden de wettelijke regels die onder ‘herplaatsers’ worden genoemd. Daar mag niet zo maar van afgeweken worden.
De afspraken gaan ook over de volgorde van benoeming: eerst interne kandidaten, dan externe. Spreek ook af wanneer de bestuurder rechtstreeks extern mag werven. Bijvoorbeeld omdat geen van de huidige werknemers het benodigde diploma heeft om de functie uit te voeren. Het is een goed gebruik dat de bestuurder een melding doet bij de OR als hij gebruik maakt van de mogelijkheid om rechtstreeks extern te gaan werven. Dat kan bijvoorbeeld ook als onlangs voor een zelfde vacature geen interne kandidaten te vinden waren. Spreek in zo’n geval af dat een eventuele interne kandidaat gewoon in de sollicitatieprocedure mee kan doen.