Steeds meer psychische beroepsziekten

Met 2222 van de 3691 beroepsziektemeldingen in 2019 zijn de psychische beroepsziekten met stip het meest gemeld. Voor elke ondernemingsraad is dit cijfer een duidelijke aanleiding om een keer met de bedrijfsarts te praten over het voorkomen en voor komen van ziektes als burn-out, depressie, overspanning, posttraumatische stressstoornis (PTSS) e.d. en vervolgens dat ook met de bestuurder te doen.

In het rapport  ‘Beroepsziekten in Cijfers 2020’ van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) wordt – evenals in 2018 – duidelijk dat de psychische beroepsziekten een aanzienlijk probleem vormen. Met 75% van het totaal aantal meldingen van psychische beroepsziekten is overspanning en burn-out in 2019 de meest gemelde beroepsziekte.

Probleem van de werknemer of van de werkgever?

Voor medewerkers met een burn-out wordt al gauw naar de persoon gekeken en wordt daar ook naar een oplossing gezocht. Die oplossing kan variëren van coaching tot een cursus mindfulness. Maar een burn-out zegt ook iets over de arbeidsomstandigheden. En in dat geval is de werkgever aan zet om maatregelen te treffen om herhaling van een burn-outs te voorkomen. Een goed gesprek met de bedrijfsarts kan duidelijkheid verschaffen over het aantal verzuimgevallen door psychische klachten en het professionele advies van de bedrijfsarts voor de ondernemer om daar wat aan te doen.

Meten in RI&E of Medewerkersonderzoek

Elke werkgever hoort een actuele risico-inventarisatie en -evaluatie te hebben. Daar hoort ook in onderzocht te zijn welke risico’s werknemers lopen op het opdoen van een psychische beroepsziekte. In de praktijk wordt de RI&E vooral ingezet voor het inventariseren en evalueren van risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid en wordt het medewerkersonderzoek (MO) benut voor vragen over de psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Het zijn dan vragen die gaan over werkdruk, werkstress, pesten, (seksuele) intimidatie e.d.

In de plannen van aanpak die op grond van deze inventarisaties worden gemaakt dienen maatregelen getroffen te worden om de kans op psychische beroepsziekten te verkleinen. Door het instemmingsrecht van de ondernemingsraad op RI&E, MO en de plannen van aanpak kan de raad invloed hebben op de onderzoeksvragen en de te treffen maatregelen.

Beroepsziekte COVID-19

Sinds maart 2020 wordt ook covid-19 ook als beroepsziekte geregistreerd. Tot 1 augustus 2020 bestond zo’n 30 procent van de meldingen door bedrijfsartsen uit COVID als beroepsziekte. Het gaat om mensen die door hun werk ziek zijn geworden, doorgaans personeel uit verpleeg- en verzorgingshuizen.

Fysieke klachten

Naast alle psychische problemen zijn er ook de nodige fysieke klachten gemeld. Het gaat dan om aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat, waaronder met name schouder en elleboog-aandoeningen. In deze categorie zijn 31 nieuwe gevallen per 100 duizend werknemers gemeld. De cijfers zijn het hoogst in de bouw, industrie, energievoorziening, financiële dienstverlening en de gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening.

Zo’n 5 procent van de werknemers heeft te maken met blijvende arbeidsongeschiktheid als gevolg van een beroepsziekte. Zo’n 86% van de werknemers met een beroepsziekte is tijdelijk arbeidsongeschikt, maar vaak wel met een lange verzuimduur.

Voor de OR is dan ook van belang om met regelmaat de verzuimcijfers te ontvangen, met daarin uitgesplitst welk verzuim arbeidsgerelateerd is. Het vooral dit verzuim dat voor bestuurder en ondernemingsraad  de aandacht moet krijgen. Het is immers verzuim waar door werkgever en werknemer wat aan te doen valt.


  • Zelf ‘Beroepsziekten in Cijfers 2020’ lezen? Klik hier
  • Als ondernemingsraad aan de slag met het voorkomen en melden van beroepsziekten in de organisatie? Stuur een mail