Na 20 jaar een collectieve arbeidsvoorwaarde intrekken
Een werkgever van een elektronica- en witgoedbedrijf verbiedt zijn personeel om nog langer oude apparaten mee naar huis te nemen. Sommige werknemers repareren die vervolgens en bieden die te koop aan. De afspraak om dat te mogen doen bestaat al meer dan 20 jaar. Alle werknemers moeten tekenen voor het aanvaarden van de nieuwe voorwaarden. Eén werknemer doet dat niet en stapt naar de rechter.
De werknemer vindt dat er sprake is van en verworven recht, omdat onder de vorige eigenaar het al meer dan 20 jaar een gebruikelijke gang van zaken betrof.
De nieuwe werkgever en werknemer spreken af dat – hangende de rechtszaak – alle apparaten in het magazijn worden opgeslagen. Na een maand of acht staan daar inmiddels zo’n 100 apparaten.
Oordeel kantonrechter
De werknemer wil een zogenaamde verklaring voor recht dat hij de kapotte apparaten mee mag nemen op grond van een stilzwijgende afspraak dan wel op grond van een verworven recht. En als dat niet meer kan of mag, wil hij compensatie van zijn inkomsten van zo’n 7000 euro per jaar.
De intentie van de oude werkgever was dat door het repareren van oude apparaten de technische kennis van de werknemer verder ontwikkeld zou worden. Het is nooit een bedoeling geweest om extra inkomsten voor de werknemer te faciliteren. Inmiddels is ook de wetgeving voor het afvoeren en de recycling van defecte apparaten veranderd.
Volgens de kantonrechter is er sprake is van een duidelijke gedragslijn over een langere periode waaraan de werknemer rechten kan ontlenen. Het meenemen van de oude apparaten is een verworven recht, en daarmee zelfs een collectieve arbeidsvoorwaarde. Nu de onderneming is overgenomen is door de overgang van onderneming is de nieuwe werkgever verplicht deze collectieve arbeidsvoorwaarde in stand te houden.
De kantonrechter oordeelt – onder verwijzing naar een uitspraak van de Hoge Raad – dat:
- de vorige eigenaar op de hoogte was van het meenemen van de apparaten en daar nooit bezwaar tegen heeft gemaakt;
- het meenemen over een periode van meer dan 20 jaar werd gedaan;
- de werknemer een aanzienlijk voordeel had bij de regeling en de werkgever geen nadeel en er meerdere personeelsleden waren die dit deden;
- Maar… de werkgever deze arbeidsvoorwaarde wel mag intrekken. Bij voortzetting zou de werkgever namelijk de strengere wettelijke regels voor recycling schenden. Daarnaast loopt de werkgever in middels wel een vergoeding voor de ingeleverde apparaten mis.
- De activiteiten van de werknemer ook in strijd zijn met het bedrijfsbelang, gezien de grote schaal van de activiteiten en de concurrentie die de werknemer zijn werkgever daarmee aandoet. Voortzetting van de regeling is dan ook – naar de eisen van redelijkheid en billijkheid – onaanvaardbaar.
Kortom: de nieuwe werkgever mag het verworven recht afschaffen en heeft daar volgens de kantonrechter de juiste motieven voor aangedragen.
Compensatie voor de werknemer
De kantonrecht biedt de werknemer wel recht op compensatie, gezien de lange periode en zijn inkomsten uit de activiteit. Dat hij daarmee zo’n 7.000 euro per jaar verdient kan hij niet onderbouwen. De rechter biedt de mogelijkheid dat de werknemer de apparaten die nu staan opgeslagen in het magazijn nog mag meenemen én daarbij een netto financiële compensatie krijgt van een bruto maansalaris.
Commentaar
Ondanks de lange periode waarin de arbeidsvoorwaarde heeft bestaan mag een werkgever daar wel van afwijken. Bijvoorbeeld omdat de omstandigheden behoorlijk veranderd zijn. Afwijken kan alleen als er óók oog is voor de gevolgen die dat voor de werknemers heeft, bijvoorbeeld door een af te spreken overgangsperiode of een compensatie in geld of goederen.
- Zelf de uitspraak lezen? Klik hier
- Als OR aan de slag met arbeidsvoorwaarden en verworven rechten? Stuur een mail