Voorbereiden op het post-coronatijdperk

Links- of rechtsom: voor alle bedrijven en organisaties is de noodzaak ontstaan om als gevolg van het coronavirus tijdig maatregelen te nemen. Niet alleen op het gebied van de veiligheid en gezondheid van personeel, maar ook als het voortbestaan van de organisatie in het geding is. De ondernemingsraad doet er goed aan om zich daar tijdig op voor te bereiden.

Branche-afhankelijk

Het hangt natuurlijk van de branche af, want de ene branche is meer geraakt door de gevolgen van het virus dan de andere. Bedrijven die (deels) hebben moeten sluiten kunnen weliswaar in aanmerking komen voor de NOW-regeling om voor een periode van 3 maanden een deel van de loonkosten, maar het verlies aan omzet wordt daar niet door gecompenseerd. Het is dan ook heel goed mogelijk dat ondernemers faillissement moeten aanvragen, gaan sluiten, het bedrijf in de verkoop zetten of gaan fuseren. Voor al deze mogelijke besluiten is voor de ondernemingsraad zaak om zich tijdig als gelijkwaardige gesprekspartner voor te bereiden.

Faillissement

Te allen tijde moet voorkomen worden dat de onderneming failliet gaat. Het geeft de grootst mogelijke gevolgen voor het personeel, want alle werknemers worden werkloos, er is geen recht op een transitievergoeding in geval van faillissement en opgespaarde vakantiedagen gaan verloren. Voor de OR is het van belang om doorlopend geïnformeerd te zijn in welke mate het water bij de ondernemer aan de lippen staat. Het artikel 24-overleg is in ieder geval de aangewezen plaats om dat met de bestuurder te bespreken. Als er sprake is van een Raad van Toezicht (RvT) of Raad van Commissarissen (RvC), dan moeten die daarbij aanwezig zijn, tenzij er door de ondernemer vijf of meer ondernemingen zij waarvoor een OR is ingesteld.

De bevoegdheden van de OR zijn door de wetgever in geval van faillissement en/of doorstart niet duidelijk genoeg geregeld.

(Gedeeltelijke) sluiting van het bedrijf

Ondernemers die geen kans meer zien om de onderneming weer winstgevend te krijgen kunnen ook besluiten om de onderneming (of delen ervan) te sluiten. Voor een dergelijk besluit is een adviesaanvraag nodig (WOR, artikel 25, 1e lid, onderdeel c). De bestuurder zal moeten aantonen dat het besluit niet te vermijden is en voor de OR komt het erop aan om de gevolgen voor het personeel zo veel als mogelijk te beperken. Dat kan bijvoorbeeld door de vakbonden te vragen om een sociaal plan af te spreken of – als dat niet mogelijk is- dat als OR met de bestuurder te doen. Als er sprake is van een RvC of RvT, dan is het zaak om die bij deze adviesaanvraag te betrekken. Artikel 25, 4e lid van de WOR verplicht de toezichthouders om te verschijnen bij het bespreken van de adviesaanvraag tijdens de overlegvergadering daarover.

Verkoop van het bedrijf

In sommige gevallen kan de ondernemer voordeel zien in de verkoop van (een deel) van de onderneming. Ook dat besluit is adviesplichtig (artikel 25, 1e lid, onderdeel a), omdat daarmee de zeggenschap over de onderneming of een deel ervan wordt overgedragen. Ook hier is het zaak dat de OR in zijn advies de gevolgen voor het personeel probeert te beperken. Als er sprake is van het overnemen van het bedrijf door een andere onderneming is de Wet overgang van onderneming (WOO) van toepassing. Deze wet regelt onder meer dat de arbeidsvoorwaarden van het personeel volledig door de overnemende partij overgenomen moeten worden.

Voor de OR is het van belang om zich tijdig met de verkoop voor te bereiden en te bemoeien. Het maakt nogal wat uit of de onderneming door een hedgefonds wordt opgekocht (en op termijn misschien wel uitgekleed) of door een ondernemer die daadwerkelijk duurzame meerwaarde kan garanderen.

Fusie

Versterking zoeken bij een andere onderneming is óók een optie om de gevolgen van de crisis op termijn te verminderen. Ook hier is WOR, artikel 25, 1e lid, onderdeel a aan de orde omdat bij een fusie de overdracht van zeggenschap wordt geregeld. Er zijn verschillende mogelijkheden om te fuseren, zoals bestuurlijke of juridische fusies. Ook hier is door de wettelijk verplichte adviesaanvraag de betrokkenheid van de OR gegarandeerd. En tijdige aankondiging van de voornemens om te fuseren zouden in een artikel 24-overleg gedaan kunnen worden.

Niet afwachten, maar doen

Voor de OR is het zaak om niet passief te wachten op de plannen van de bestuurder, maar pro-actief zich voor te bereiden op ingrijpende maatregelen. Bedenk wat de OR zou willen behouden als verkoop, fusie of sluiting aan de orde is. Bedenk wat de OR zou willen veranderen als die besluiten genomen worden, want elke bedreiging biedt ook kansen op verandering. Bedenk aan welke voorwaarden het besluit moet voldoen om er als OR akkoord mee te gaan. Bespreek deze punten in de overlegvergadering met de bestuurder, zodat hij weet wat zijn vertegenwoordiging van het personeel ervan vindt. Daardoor wordt de OR een gelijkwaardige overlegpartner.


  • Als OR voorbereiden op ingrijpende besluiten als sluiting, fusie, verkoop of faillissement? Stuur een mail