Onderzoek naar schadelijke effecten kantoortuin
Het werd hoog tijd dat er onderzoek gedaan wordt naar de schadelijke effecten op de gezondheid en welzijn van werknemers door het werken in kantoortuinen. Dat wetenschappelijke onderzoek is al in veel landen uitgevoerd, maar nu gaat het kabinet er ook de schouders onder zetten.
Staatssecretaris Tamara van Ark heeft toegezegd dat onderzoek te laten starten. Aanleiding voor haar besluit waren Kamervragen die voortkwamen uit een uitzending van de Monitor in februari 2020.
Volgens het programma ontvangen bedrijfsartsen veel klachten over het werken in een kantoortuin.
Meer dan 90 procent zegt dat zieke werknemers die op het spreekuur komen de kantoortuin als één van de oorzaken van hun verzuim noemen. Geluidshinder en -overlast (93 procent) en concentratieverlies (94 procent) noemen zij als de belangrijkste oorzaken van hun klachten. Ook ervaren ze teveel prikkels, zoals collega’s die rondlopen en een gebrek aan privacy. Dit leidt tot vermoeidheid (90 procent) en concentratieverlies (92 procent). Vier op de vijf bedrijfsartsen hoort dat werknemers stress ervaren in een kantoortuin, 60 procent noemt hoofdpijn. Ruim een derde zegt dat werknemers ‘burn-out’ noemen als gevolg van de kantoortuin. Ook zou de re-integratie van werknemers moeilijker verlopen als deze mensen weer terugkeren in een kantoortuin. Ook de fysische omstandigheden in de kantoortuin kunnen een rol spelen bij de gezondheid van werknemers. Denk aan kou, warmte, vocht, tocht, droge lucht e.d. Over het algemeen is het regelen van een goed klimaat voor alle werkplekken niet mogelijk. Als je de warmte voor de ene plek geregeld heb zit de andere plek in de kou.
Werkgever is verantwoordelijk voor kwaliteit werkplekken
Van Ark is het eens met de stelling dat slecht ingerichte werkplekken gezondheidsklachten kunnen veroorzaken, maar legt de verantwoordelijkheid daarvoor bij de werkgever. Die moet er voor zorgen dat de werkplekken – zoveel als mogelijk – schade aan gezondheid en welzijn beperken. De risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) is bij uitstek het instrument om onderzoek te doen naar de kwaliteit van de werkplekken. Daarbij kan gebruik gemaakt worden van in- en externe arbodeskundigen om die inventarisatie te doen en in het plan van aanpak (PvA) met de juiste oplossingen te komen voor geconstateerde problemen. De al lang lopende enquête ‘Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden’ van TNO bevat echter geen vragen die gericht zijn op het werken in kantoortuinen. Dát gaat nu voortaan wél onderdeel van de enquête worden. De staatssecretaris heeft geen idee over de motieven van werkgevers om tot kantoortuinen te besluiten. Dat zouden zowel financiële als het vormgeven aan veranderende werkprocessen kunnen zijn.
De NEN-norm 1824 voor de kantoorwerkplekken dateert uit 2009 en is aan een update toe.
De rol van de ondernemingsraad
De ondernemingsraad heeft instemmingsrecht op de organisatie van de RI&E én het daaruit voortvloeiende PvA. Daarmee heeft de raad – naast de bestuurder – óók een verantwoordelijkheid voor de arbeidsomstandigheden op kantoor. Zorg er voor dat in de RI&E de juiste vragen naar het werken in kantoortuinen worden gesteld. Maar zie ook toe op adequate maatregelen om geconstateerde problemen op te lossen. Daarbij kan gebruik gemaakt worden van de laatste wetenschappelijk inzichten om herhaling van fouten te voorkomen.
Coronamaatregelen zijn niet tijdelijk
Nu door de coronamaatregelen de meeste kantoormedewerkers het thuiswerken hebben ervaren is het voorstelbaar dat ze dat vaker zullen doen. Dat betekent dat de kantoren kleiner kunnen en er daardoor ook meer ruimte ontstaat om ook op het werk ongestoord het werk te kunnen doen.
Volgens het Center for People and Building is er per werknemer nog maar 0,7 arbeidsplek beschikbaar. In zo’n geval moeten er al medewerkers thuis of elders werken om niet uit het kantoor niet uit zijn voegen te laten barsten.
Voor de korte termijn zal zeker ook bekeken moeten worden of de RIVM-regels op kantoor toegepast kunnen worden. Dat zal in veel gevallen veranderingen in de bureau-opstellingen nodig maken en het creëren van eenrichtingslooppaden door de kantoortuin. Een nieuwe RI&E is nodig om te zorgen voor een actuele RI&E. Vanzelfsprekend pas nadat de OR daarmee heeft ingestemd. En als er geen instemmingsverzoek komt? Spring de bestuurder voor borst om dat alsnog gedaan te krijgen. Het is aannemelijk dat die coronamaatregelen pas kunnen worden afgeschaft als het virus daadwerkelijk door een vaccin uit de wereld is.
- Zelf de uitzending van De Monitor bekijken? Klik hier
- Als OR aan de slag met de kantoorwerkplekken en arbeidsomstandigheden? Stuur een mail