Risico’s van nachtwerk beperken

Nachtwerk is schadelijk voor de gezondheid; het vergroot het risico van diabetes type 2, hart- en vaatziekten en slaapstoornissen. Dat is in het kort de kern van het rapport van de Gezondheidsraad aan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). De Gezondheidsraad adviseert dan ook om de Arbeidstijdenwet aan te passen, omdat de gezondheidsrisico’s toenemen naarmate het nachtwerk langer gedaan wordt. Staatssecretaris van Ark van het  ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is echter niet van plan de wet aan te passen, zo heeft ze laten weten. Toch zijn er mogelijkheden om gezondheidsrisico’s te beperken.

 

Vooral omdat er geen wetenschappelijke onderbouwing ligt voor de maximale duur waarin nachtwerk verricht wordt is – voor wat de staatssecretaris betreft – de aanbeveling van de gezondheidsraad niet concreet genoeg. Het gaat dan vooral om het aantal jaren waarin nachtdiensten wordt gedaan. En van een nachtdienst is sprake als er tussen 0:00 uur en 6:00 uur meer dan één uur gewerkt wordt.

Sommige cao’s bieden de mogelijkheid om geen of minder nachten te werken bij het bereiken van een bepaalde leeftijd. 

 

Met soms nogal voor de hand liggende maatregelen zijn de gezondheidsrisico’s voor het werken in nachtdiensten te beperken. Bijvoorbeeld door minder nachtdiensten te werken. Probeer taken zoveel mogelijk op andere momenten uit te voeren dan ’s nachts, en als er dan ’s nachts gewerkt moet worden: verdeel de diensten over meerdere werknemers, zodat de belasting per werknemer afneemt. 

Houd bij het roosteren rekening met de beste herstelmogelijkheden van het lichaam door voorwaarts te roosteren. Ook het plannen van niet te veel nachtdiensten achter elkaar – zo’n 2 à 3 – draagt bij het een sneller en beter herstel van het werken in de nacht. Het bioritme herstelt zich daardoor sneller. 

Ook het zelfroosteren draagt bij aan een mindere belasting door het werken in de nacht. Medewerkers hebben – zoveel als mogelijk – zelf zeggenschap over wanneer ze ’s nachts willen werken. Het zelf kunnen combineren van deze diensten met andere verplichtingen zorgt voor een lagere belasting.

Nachtwerkers hebben vaak extra trek, omdat door het ontregelen van de slaap de hormoonhuishouding ook ontregelt raakt. De extra trek gaat vooral uit naar ongezond voedsel als chocola, chips, cola e.d. Het is vanuit dergelijk gedrag te verklaren dat nachtwerkers meer kans hebben op het ontwikkelen van diabetes en overgewicht. Minder snacken is het devies en meer licht en gezond eten.

Vrouwen die een aangeboren risico op borstkanker hebben wordt afgeraden om nachtdiensten te draaien. Al eerder werd bekend dat vrouwen die in nachtdiensten werken een grotere kans op ontwikkelen van borstkanker hebben.

 

De nachtarbeid hoort onderdeel van de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) te zijn en behoren in het Plan van aanpak (PvA) maatregelen te zijn opgenomen om die nachtarbeid zoveel als mogelijk te beperken. De ondernemingsraad heeft instemmingsrecht op RI&E en PvA en kan op die manier invloed uitoefenen op het treffen van maatregelen om ongewenste gevolgen van de nachtarbeid tegen te gaan.