Afspraak = afspraak, ook met de ondernemingsraad

De ondernemingsraad maakt met de ondernemer van een havenbedrijf een afspraak over een werkgelegenheidsgarantie voor alle werknemers. Als gevolg daarvan krijgen de werknemers een aanvulling op hun arbeidsovereenkomst. De vakorganisaties zijn het niet met deze afspraak tussen OR en ondernemer eens omdat het in strijd is met de cao van de onderneming. De kantonrechter doet er een uitspraak over.

 

In aanloop van het conflict met de bonden is er geprobeerd om in de vorm van sectoraal overleg tussen werkgevers in de havenbranche en de bonden werkgelegenheidsafspraken te maken. Daarbij zijn de onderhandelaars niet tot overeenstemming gekomen. De ondernemer nodigt de bonden nog eens uit om dan maar onderling tot afspraken te komen, maar de bonden willen alleen een afspraak die voor de hele sector geldt en niet alleen voor deze onderneming. 

Omdat de ondernemer met de bonden geen afspraak kan maken doet hij dat met de ondernemingsraad van de onderneming. De afspraak bevat een werkgelegenheidsgarantie, schadeloosstelling bij boventalligheid, uitbreiding van hun Senioren Fit-regeling en een vergoeding als de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd niet wordt verlengd. De afspraken worden geformaliseerd in een aanvulling op de arbeidsovereenkomst. Zo’n 85 procent van de werknemers stemt daar mee in, omdat hun rechtspositie versterkt wordt. 

 

De vakbonden beginnen eerst een kort geding, maar hun eisen worden door de kantonrechter afgewezen. Een dag voorafgaand aan het kort geding wordt in het sectoraal overleg tussen bonden en werkgevers overeenstemming bereikt over onder meer dezelfde onderwerpen als die in de afspraak tussen OR en ondernemer zijn vastgelegd. 

De bonden beginnen een bodemprocedure, waarin ze een verklaring voor recht willen dat de aanvullingen op de arbeidsovereenkomsten in strijd zijn met de bedrijfs-cao en ongedaan gemaakt moeten worden. Daarnaast ze willen een schadevergoeding van de ondernemer.

 

De vakorganisaties hebben zeker een punt voor een geschil met de ondernemer. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat de afspraken tussen bonden en ondernemer door een afspraak met anderen – in dit geval met de ondernemingsraad – onderuit worden gehaald. Daarnaast is de bedrijfs-cao een standaard-cao. Dat betekent dat er geen afwijkingen – positief of negatief – van de gemaakte afspraken in de cao mogelijk is. Bij een minimum-cao is het wel mogelijk om alleen ten gunste van een betere afspraak van de cao af te wijken. Bij een standaard-cao is dat niet toegestaan.  

Maar de kantonrechter oordeelt dat het wel is toegestaan om aanvullende afspraken te maken over onderwerpen die niet in de cao geregeld zijn. Zo is de beëindigingsvergoeding bij het einde van arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd is niet in strijd met de cao, want daarover bevat de cao geen afspraken. De werkgelegenheidsgarantie, schadeloosstelling bij boventalligheid en de Senioren Fit regeling zijn echter wel in de cao geregeld en is het maken van een andere afspraak daarover niet toegestaan.

De ondernemer vindt echter dat het na niet nakomen van de afspraken met zijn OR ‘naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is’. Het gaat om een duidelijke verbetering van de positie van de werknemers in hun arbeidsovereenkomst waarmee 85 procent van het personeel akkoord is gegaan. Doordat de bonden niet met de ondernemer wilden overleggen toen het overleg in de sector mislukte hebben die zich niet redelijk als cao-partij gedragen. De kantonrechter gaatdan ook mee in het standpunt van de ondernemer over de redelijkheid en billijkheid van zijn afspraak met de ondernemingsraad. Deze afspraak blijft dan ook in stand. 

 

De Wet op de ondernemingsraden (WOR) geeft OR en bestuurder in artikel 32 (2e lid) de mogelijkheid om afspraken te maken over aanvullende bevoegdheden voor de ondernemingsraad. Bijvoorbeeld extra bevoegdheden op het gebied van het instemmingsrecht, zoals dat recht op het instellen, wijzigen of intrekken van een lease-autoregeling. 

Aanvullende afspraken over de arbeidsvoorwaarden tussen OR en ondernemer werken echter niet automatisch door in de arbeidsovereenkomst met de werknemers. De werkgever moet met iedere individuele werknemer deze afspraken overeenkomen, bijvoorbeeld door de ondertekening van een verklaring dat de afspraken in het vervolg onderdeel van de arbeidsovereenkomst uitmaken. 

Een van de voorwaarden voor deze ondernemingsovereenkomst is dat er door de ondernemer een afschrift daarvan aan de bedrijfscommissie moet worden gezonden.